Jak NIE tłumaczyć tekstów technicznych część VII

Metody pracy tłumaczy technicznych – metoda słownikowa, jak NIE robić tego źle

Słownik jest nieodłącznym elementem ekwipunku tłumacza, także tłumacza technicznego. Niejednokrotnie okazuje się być niezbędny do wykonywania bardziej skomplikowanych tłumaczeń, zrozumienia pojęć i poznania ich zastosowania i prawidłowego użycia.

Czy przekład fonetyczny jest prawidłowy?

Zdarzają się jednak osoby w tym zawodzie, którym nie zawsze po drodze z opasłymi tomiskami słowników, zdają się więc na własną intuicję i tłumaczą nie z słownika a z brzmienia słowa. W kilku autentycznych przypadkach tłumaczenia fonetycznego doszło do powstania ciekawych pojęć:

• Wartungsmann przetłumaczono jako wartownik, chodzi jednak o konserwatora maszyn;

• защитная роль uznano za zaszczytną rolę, zamiast prawidłowej funkcji obronnej;

• Pohon lisu je jednotkový. – Napęd prasy jest jednostkowy.; zamiast Prasa ma napęd indywidualny  

• maszyna cyfrowa przetłumaczona została jako cipher machine, zamiast digital computer

• A bare conductor runs along the train. – Nagi konduktor biegnie wzdłuż pociągu, gdzie conduktor uznano za konduktora, a nie jak powinno być przewód elektryczny

• package designs to według pewnego tłumaczenia desenie pakunkowe a nie projekty opakowań

• Positive drive nie jest napędem pozytywnym, lecz napędem przymusowym, tj. takim, w którym nie może zachodzić poślizg

• Wywieszka cinema apparatus przy jednym z miała oznaczać kinematograficzny aparat projekcyjny, po angielsku: film projector

• Circulation of special issues to w dziedzinie wydawniczej nakład zeszytów specjalnych, a nie dosłowny obieg zeszytów specjalnych

• Skład chemiczny to według pewnego tłumacza Chemical store, a nie chemical  composition 

Sensu niektórych tłumaczeń naprawdę trudno się doszukać, jeżeli tłumacz postanowił kierować się w swoim przekładzie fonetycznym podobieństwem słów niż słownikową poprawnością. Do jednych z przykładów zalicza się tekst, w którym czeskie słowo vykres oznaczające rysunek techniczny przetłumaczono na podobnie brzmiące w języku polskim wykres.  W języku czeskim często może dochodzić do sytuacji, w których wydaje nam się, że wiemy jaki będzie odpowiednik, jednak prawidłowy ekwiwalent może być zupełnie inny. Problem mogą stanowić nawet podobne zaimki:

Program se zavádi do paměti stroje obvykle štitkém předřazeným skupiné kontrolovaných štitku; Ize jej však vložit do stroje i pomoci klávesnice. – Program wprowadza się do pamięci maszyny zazwyczaj za pomocą karty poprzedzającej grupę kart kontrolowanych. Można je jednak wprowadzić do pamięci maszyny także za pomocą klawiatury. – zaimek „jej” nie jest równoznaczny z polskim „je”, który zastępowałby w tym zdaniu „karty kontrolowane”, lecz z polskim „go”. Wszystkie powyższe przykłady błędnych tłumaczeń, w których za pewnik uznano podobieństwo brzmieniowe wyrazów, a nie ich znaczenie i sens świadczy jasno o tym, jak ważna jest umiejętność korzystania ze słowników.

Przy każdym tłumaczeniu dowolnego tekst, a szczególnie fachowego jak np. teksty techniczne może dojść do sytuacji, w której tłumacz napotka na nieznane mu słownictwo lub sformułowanie, nie pamięta dokładnego ekwiwalentu użytego w oryginale słowa, żaden ze znanych mu ekwiwalentów nie pasuje do sensu zawartego w oryginale lub też tłumacz może chcieć upewnić się, czy nie właściwszy odpowiednik użytego sformułowania. W tym celu każdemu sumiennemu tłumaczowi  nie pozostaje nic innego jak sięgnąć po dostępne mu słowniki i inne fachowe pomoce.      

Źródło: Andrzej Voellnagel: Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych

Jak NIE tłumaczyć tekstów technicznych część VI