Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych część VIII

Metoda pamięciowa w tłumaczeniach technicznych – jak nie tłumaczyć tekstów technicznych

Metoda pamięciowa to kolejna ze znanych tłumaczom metod wykonywania tłumaczeń. Podkreśla się jednak, iż metodę czysto pamięciową można stosować jedynie do wąskiej specjalności, która jest doskonale znana tłumaczowi. Pozwoli to uniknąć wszelkich niedomówień oraz pomyłek w tekście. Użycie metody pamięciowej przez niedoświadczonego tłumacza lub też osobę, dla której nada specjalność jest czymś nowym może zaowocować błędnymi, dziwnymi a często śmiesznymi tłumaczeniami:

pilot operated main pressure relief valve – obsługiwany przez kierowcę główny zawór odprężający

W powyższym fragmencie odnoszącym się do urządzeń hydraulicznych stosowanych w ciągnikach należało posłużyć się przynajmniej słownikiem w celu odnalezienia odpowiednika pilot operated safety, co umożliwiłoby wykonać prawidłowe tłumaczenie: główny impulsowy zawór bezpieczeństwa.

• 

Czynnik pamięciowy, czyli znajomość terminów przez tłumacza ma wpływ na szybkość wykonywania przekładu. Chodzi oczywiście o jednoznaczną znajomość terminów i pojęć a nie wymyślanie nowych nie mających nic wspólnego z rzeczywistym znaczeniem i zastosowaniem produktu. Problematyczne okazują się także tzw. luki pamięciowe w wyrażeniach potocznych, które przytrafiają się wszystkim. Różnice w jak np. polski czasownik „pływać” – odnoszący się zarówno do ludzi jak i statków nie znajdzie swojego zastosowania w języku angielskim, gdzie w zależności od tego kto lub co pływa zależy czasownik: czasowniki „to swim” – do istot żywych, do jednostek floty „to cruise”, jeśli chodzi o parowiec – „to steam”, a jeśli o żaglowiec – „to sail”.

Kłopot w wyszukiwaniu sprawiać mogą także wyrażenia specjalistyczne wykorzystywane w jakiejś wąskiej dziedzinie tłumaczeń, jak np. medycznej czy technicznej.  Tłumaczenie:  pręciki i czopki wewnątrz gałki ocznej można by przetłumaczyć według słownika lub z pamięci jako pins and pegs, ale właściwym zwrotem angielskim są rods and cones.

Pamięciowe tłumaczenie może doprowadzić do mechanicznego przetłumaczenia szkoły zawodowe jako professional schools zamiast obowiązującego odpowiednika trade schools. Czasem skróty myślowe pojęć w języku polskim mogą doprowadzić do błędnego tłumaczenia pamięciowego. Powierzchnia przekroju to w języku angielskim nie zawsze surface of cross section, najczęściej i najbezpieczniejszym ekwiwalentem jest crosssection area, podobnie jak po polsku chodzi nam o pole powierzchni przekroju.

• 

Dobrą radę, jak uniknąć błędów wykonując tłumaczenie pamięciowe nie tracąc przy tym największej zalety tego typu tłumaczenia, czyli szybkości pracy, jest ciągłe budowanie kapitału językowego i pojęciowego na rzecz danej dziedziny.  Powstaje więc pytanie, czy częste zaglądanie do słowników przy każdej wątpliwości w trakcie wykonywania tłumaczenia zagwarantuje pamięciowe opanowanie słownictwa.

Efekt taki jest możliwy do uzyskania w dwóch przypadkach, a mianowicie, kiedy sprawdzanie wątpliwych wyrażeń stosuje się konsekwentnie przez dłuższy czas oraz w przypadku, gdy sprawdzanie dotyczy słów z dziedziny stanowiącej przedmiot rzeczywistego zainteresowania tłumacza. Czy warto więc tłumacząc tekst zaoszczędzić czas kosztem jakości tłumaczenia? Oczywiście, że nie. Taka odpowiedź powinna być jasna i jednoznaczna dla każdego szanującego swój fach tłumacza. Jak podkreśla sam autor, metoda pamięciowa daje najlepsze wyniki, jeśli tłumacz ogranicza się do pracy w obranej konkretnej specjalności i poświęca jej dużo czasu.

Jak NIE tłumaczyć tekstów technicznych część VII