Umiejętność wyszukiwania informacji z perspektywy wieloletniego tłumacza

Cykl artykułów z perspektywy doświadczonego tłumacza medycznego – Karoliny Kalisz

Wśród różnych dziwnych rzeczy, którymi się zawodowo zajmuję, jest również szkolenie tłumaczy, a w zasadzie filologów po innych specjalizacjach i pokazywanie im, na czym tłumaczenie w praktyce polega.

Na tę intencję poczyniłam sporo przemyśleń dotyczących tego, co można właściwie robić na takich zajęciach poza „oczywistą oczywistością” tj. ćwiczeniem tłumaczenia tekstów. Nie chciałam korzystać z gotowych rozwiązań i istniejących schematów, czasem lubię wyważyć otwarte drzwi i upewnić się, że moje rozwiązania są oryginalne i kreatywne – tak też było tym razem.

Zatem odmówiłam sobie przyjemności przeglądania szczegółowych programów szkoleniowych skądkolwiek i zaczęłam od pustej kartki. Na pierwszy ogień cele.

Czego powinien nauczyć się tłumacz?

Co jest najważniejsze? Niepostrzeżenie okazało się, że wcale nie znajomość języka, w żadnym razie nie znajomość terminologii, tylko umiejętność poruszania się w wielu kontekstach stanowi o wartości tłumacza. Tę mobilność i płynność w wielu dziedzinach daje natomiast umiejętność wyszukiwania informacji. Umiejętność tę posiadło, śmiem twierdzić, niewielu śmiertelników. Wielu jej posiadaczy pracuje jako tłumacze, niemniej jak wskazują zapytania na portalu ProZ spora jest populacja tych, którym wyszukiwarka kojarzy się wyłącznie ze stroną startową w przeglądarce, zaś jej funkcjonalności i techniki wyszukiwania pozostają osnute mgłą tajemnicy….

Czy umiejętność wyszukiwania informacji można nabyć?

Czy skutecznego wyszukiwania da się nauczyć? Wierzę, że tak, choć sama jestem w tej dziedzinie – jak i w wielu innych – samoukiem. W niniejszym artykule spróbuję zatem podsumować zasady i techniki wyszukiwania informacji, które sama stosuję i które polecam innym.

1) Słowo bez kontekstu nie jest nic warte.

Słownik to zło, a słownik internetowy to zło szczególne 🙂 Szukam słów w ich naturalnym środowisku, w naturalnym kontekście, najlepiej w literaturze przedmiotu lub stronach internetowych szanujących się instytucji.

2) Wikipedia to bardzo wartościowe miejsce w sieci.

Zwłaszcza, że można tam znaleźć odnośniki do różnych wersji językowych tego samego wpisu i przeczytać wyjaśnienia, również dot. Haseł pokrewnych.

3) Wujek Google pomoże w potrzebie, trzeba jednak wiedzieć, jak pytać. Załóżmy, że chcę znać znaczenie słowa swivel w kontekście urządzeń wiertniczych. Próbuję najpierw wpisać swivel, co otrzymuję? 15 900 000 wyników – nieźle, acz nie da się tego przeczytać/ przeszukać w sensownym czasie, a pamiętamy, że tłumacz się zawsze śpieszy. Trzeba to jakoś zawęzić. Wpisuję zatem swivel platforma wiertnicza i uzyskuję 144 000 trafień, a wśród nich – niespodzianka – na pierwszym miejscu dokument Politechniki Gdańskiej opisujący budowę platformy wiertniczej i wymieniający poszczególne określenia w języku angielskim. Klikam, wyszukuję (Ctrl+F) i gotowe.

4) Materiały źródłowe z danej dziedziny: haseł medycznych szukam w PubMedzie tudzież opublikowanych podręcznikach/ artykułach medycznych (nie dla pacjentów) z różnych przyczyn nie indeksowanych w PubMedzie, materiały politechnik pomogą znaleźć zagadnienia z dziedziny chemii, fizyki, inżynierii i pokrewnych i tak dalej.

5) Jeśli punkty 2, 3 i 4 zawiodą, można zerknąć na strony:
– http://www.linguee.pl/
– http://pl.bab.la/, itp. zbieraniny zasobów ze stron internetowych i pamięci tłumaczeniowych. Należy jednak podchodzić do nich z rezerwą i każdorazowo sprawdzać poprawność haseł, wyszukując je na nowo w google w podanym kontekście. Osobiście traktuję te strony jako „orientacyjną informację o tym, o co może chodzić” – to nadaje jakiś kierunek mojemu wyszukiwaniu i tym samym oszczędza czasu.

6) Gdy już dojdziemy do konkretnego wniosku i wydaje nam się, że znamy odpowiednik wyszukiwanego terminu, warto „wygooglać” go w cudzysłowie i sprawdzić, na ile dobrze się wyszukuje. Hasła mające 10-10 000 trafień są raczej niepewne, chyba że jest się ekspertem w bardzo wąskiej dziedzinie.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat wyszukiwania informacji oraz o tym jak wystartować w tłumaczeniach medycznych i uniknąć pułapek skorzystaj z webinarów Linguini.

Autor: Karolina Kalisz

Redakcja i publikacja: Linguini@2021